حل مشکلات دارویی کشور در گرو برخورد با اخلالگران و محتکران

گروه اجتماعی دارو به عنوان یک کالای استراتژیک در دنیای امروز به حساب می آید به گونه ای که آن را در کنار غذا و اسلحه از جمله کالاهای اساسی برای رقابت در جهان به حساب می آورند، بازار دارو در جهان سالانه گردشی حدود هزار میلیارد دلار را به خود اختصاص می دهد که امریکای شمالی بیشترین سهم را با 38 درصد در اختیار داشته و پس از آن اروپا، آسیا و اقیانوسیه در رتبه های بعدی قرار می گیرند.
     روند خودکفایی در این محصول از گذشته تا امروز تفاوت های بسیاری کرده است در حالی که ما پیش از انقلاب اسلامی صنعت داروسازی نداشتیم هم اکنون در تولید موارد مختلف دارویی بیش از 95 درصد استقلال داشته و در تولید مواد اولیه دارویی نیز قریب به 30 درصد نیاز خودمان را تولید می کنیم.
    با این وجود مشکل دارویی کشور در جای دیگری است؛ به گونه ای که از بازار حدود 350 هزار میلیارد ریالی دارویی کشور، از لحاظ حجمی کمتر از 5 درصد داروهای ما وارداتی است، ولی همین 5درصد نزدیک به 40 درصد بازار دارویی را از نظر مالی به خود مشغول داشته است.
     یکی از مشکلات عمده در موضوع تولید دارو عدم تعلق گرفتن ارز دولتی است، بدین معنی که علیرغم آنکه ارز دولتی برای مواد اولیه دارویی در اختیار شرکت های دارو سازی قرار می گیرد اما در بخش های جانبی تولید از جمله در قسمت بسته بندی و سایر موارد ارز تعلق نمی گیرد و این مشکلی است که برخی از داروسازان با آن دست و پنجه نرم می کنند. این در حالی است که با بروز برخی مشکلات همواره سودجویانی در پی اختلال بوده و در این حوزه نیز اقدام به احتکار دارو می کنند، این همان نکته ای است که وزیر بهداشت نیز بدان اشاره داشته و می گوید: با وجود مشکلات موجود، ذخیره استراتژیک دارو در کشور کافی و مناسب است اما افراد سودجو با احتکار و ذخیره کردن دارو برای خودشان بازار کاذب ایجاد می کنند.
     مرضیه وحید دستجردی می افزاید: با وجود مشکلات اقتصادی در کشور از نظر دارو در کشور کمبودی نداریم، ذخیره استراتژیک دارو در کشور مناسب است اما باید مراقبت کنیم که داروهای موجود وارد بازار کاذب نشود.
     وی ادامه می دهد: ممکن است یکسری افراد سوجود بخواهند داروهای مورد نیاز بیماران را ذخیره کنند و بعد در بازار کمبود مصنوعی درست کنند. به همین خاطر سعی کردیم با ایجاد پرونده برای بیماران، داروها را براساس نیاز مناطق توزیع کنیم و در اختیار بیماران قرار دهیم تا جلوی سوءاستفاده افراد سودجو گرفته شود.
     دکتر ناصر نقدی، مدیر عامل شرکت کارخانجات داروپخش نیز با تایید موضوع احتکار دارو در کشور پیش از این گفته بود: بخش مهمی از کمبود دارو به دلیل مشکلات اختصاص ارز دولتی است. در حال حاضر وزارت بازرگانی به یک سری مواد اولیه دارویی ارز دولتی می دهد در حالی که دستگاه ها و بسته بندی دارو که بخش مهمی از پروسه تولید است با ارز آزاد باید به کار خود ادامه دهد و این موضوع کارخانه های داروسازی را دچار چالش کرده است.
     نقدی می افزاید: در حال حاضر به داروهای ساخته شده، ارز دولتی تعلق می گیرد اما به غیر از بخشی از مواد اولیه به بخش های جانبی تولید دارو ارز مرجع داده نمی شود.
     مشکل دیگر در عرصه دارویی کشور ورود داروهای خارجی در کنار مشابه داخلی آن است، به گفته بسیاری از کارشناسان و بیماران مصرف کننده دارو، داروهای داخلی چه به لحاظ قیمت و چه به لحاظ کیفیت نه تنها با مشابه خارجی خود برابری می کند بلکه در بسیاری از موارد یک سروگردن بالاتر از این محصولات وارداتی هستند.
     البته این مشکل با تدبیر وزارت بهداشت تا حدودی برطرف شد، چندی قبل وزارت بهداشت ورود برخی داروهای مرتبط با بیماری های هموفیلی، تالاسمی و برخی بیماری های سرطانی را ممنوع کرد و حتی تعرفه بالای 65 درصدی را برای آن در نظر گرفت تا ورود این نوع داروها به صرفه نباشد.
     از طرفی این وزارتخانه برای جلوگیری از احتکار و کمبود دارو در کشور اقدام به تشکیل پرونده برای بیماران کرد تا دارو براساس نیاز مناطق توزیع شود و در اختیار بیماران قرار گیرد.
         تامین 400 میلیون دلار ارز دارویی کشور
    در شرایطی که موضوع افزایش قیمت ارز مشکلاتی را در حوزه های مختلف از جمله دارو ایجاد کرده بود و وزارت بهداشت برای تامین ارز دارویی تدابیری را انجام داد حالااین اقدام به ثمر نشست و وزیر بهداشت با اعلام اینکه 400 میلیون دلار از ارز دارویی کشور تامین شده است، خبر خوشی را همزمان با عید قربان به تولید کنندگان و مصرف کنندگان دارو داد.
     روز گذشته مرضیه وحید دستجردی در حاشیه افتتاح خط تولید آنژیوکت در یک شرکت تجهیزات پزشکی هلال احمر اظهار داشت: الحمدلله با مدیریت جمعیت هلال احمر ما با عملکرد مناسب تولیدات جدید دارویی مواجه شده ایم و امروز نیز خط تولید آنژیوکت علیرغم تمام تحریم ها و فشارها در این شرکت دارویی افتتاح شد.
     وی افزود: قبل از تولید انبوه آنژیوکت آزمایشات و مجوز تایید تولید آن توسط وزارت بهداشت صورت پذیرفت و امروز ما شاهد افتتاح خط دوم سرنگ سازی در این کارخانه نیز هستیم.
     وحید دستجردی با اشاره به اینکه شرکت تجهیزات پزشکی ساحلان توانایی دو سوم تولید صافی دیالیز کشور را دارد، گفت: امیدواریم با راه اندازی خط های جدید تولیدی بتوانیم تولیدات صافی را در این شرکت ارتقا دهیم.
     وحید دستجردی تصریح کرد: در این زمینه امیدواریم با همت تولید کنندگان داخلی نیز دستگاه های دیالیز نیز به تولید مناسب برسد تا دیگر هیچ بیماری احتیاج به تخت دیالیز نداشته باشد و نوبت دهی برای تخت دیالیز را به صفر برسانیم و در نهایت تولیدات دستگاه های دیالیز را نیز ارزان عرضه کنیم.
     وزیر بهداشت ادامه داد: با کمک و همکاری برخی مدیران بانک مرکزی در حدود 300 تا 400 میلیون دلار ارز دارویی کشور تامین شد و امیدواریم با همت بانک مرکزی که در زمینه نیاز دارو مردم و بیماران را به خوبی درک کرده اند بتوانیم دو میلیارد دلار ارز نیاز دارویی کشور را نیز تامین کنیم.
     وزیر بهداشت با اشاره به طرح پزشک خانواده تصریح کرد: بنده چندی قبل با آقای عمادی سرپرست بیمه سلامت جلساتی داشتم که نتایج حاصل آن حمایت از طرح پزشک خانواده بوده که عنوان شده است به جز 3 دانشگاه که در زمینه اجرای پزشک خانواده آ مادگی خود را اعلام کرده اند 5 دانشگاه دیگر نیز بتوانند این طرح را اجرا کنند.
     وحید دستجردی خاطرنشان کرد: بهرحال در هر جایی که فراخوان پزشک خانواده صورت پذیرفته است استقبال خوبی از طرف پزشکان برای ثبت نام در این طرح بزرگ ملی صورت پذیرفته است.
         کاهش قاچاق دارو در کشور
    همچنین رئیس سازمان غذا و دارو در این برنامه گفت: مقدار ارزی که قبلاً برای واردات لوازم آرایشی ارائه شده بود اشتباه بوده است.
     دکتر احمد شیبانی اظهار داشت: خوشبختانه با تمهیدات لازم قاچاق دارو در کشور کاهش یافته است، ولی به هر حال هر زمانی که کمبود دارو به وجود آید مسلماً قاچاق آن نیز بالامی رود.
     وی با بیان اینکه مصرف لوازم آرایشی در کشور ما بسیار بالااست، افزود: به هیچ عنوان مسئولیت کمیت و واردات محصولات آرایشی با سازمان غذا و دارو نیست و مقدار ارزی که قبلاً برای واردات لوازم آرایشی ارائه شده بود اشتباه بوده است که ما این مسئله را به مسئولان ذیربط اعلام کرده ایم.      وی تصریح کرد: دارو باید جزو اولویت نخست مسئولان جهت پرداخت ارز باشد تا مردم دچار مشکل و کمبود نشوند.
    شکستن فضای امن برای سودجویان
    ایران به عنوان یکی از پرافتخارترین کشورها در صنعت دارویی است به گونه ای که پیش از این انحصار تولید برخی داروهای استراتژیک همچون داروهای نوترکیب، سرطانی، داروی ام اس و برخی داروهای مهم دیگر را در دنیا شکست و از این رو به دلیل تولید بسیاری از نیازهای دارویی کشور استقلال خود را در دست دارد. مشکلات به وجود آمده در بخشهایی از بازار دارو بیشتر به دلیل سودجویی برخی افراد است که همواره در این شرایط با حمایت هایی از پستو بیرون آمده و اقدام به اخلالگری می کنند.
     امروز در دست گرفتن کنترل بازار دارویی کشور نیازمند اقدام موثر، به موقع و همراه با فایده دستگاه های اطلاعاتی و قوه قضائیه است تا کارهای انجام شده توسط دولت در این بخش فدای سودجویی برخی افراد در آسودگی خاطر عدم برخورد نشود.
     منبع:  روزنامه ایران، ش5211 تاریخ 6/8/91، ص4